Merakı dinmeyen arkeologlardan biri, yaşlı bir rehbere sorar:

— “Neden yolun ortasında oturduk ve saatlerce bekledik? Neden bu kadar zaman kaybettik?”

Yaşlı yerli gülümseyerek cevap verir:

“Çünkü çok kısa sürede çok fazla yol aldık. Ruhlarımız bizden geri kaldı. Oturduk… Ruhlarımızın yetişmesini bekledik.”

Bu hikâye yalnızca yerlilere ya da eski kültürlere ait değildir. Hepimize aittir. Hepimiz bazen öyle hızlı koşarız ki, ardımızda bırakırız asıl olanı. Ruhlarımızı. Kalbimizi. Hakikatimizi. Ve sonra, ne için yola çıktığımızı bile unutmuş bir şekilde, sadece "ilerlemek" için ilerleriz.                                Teknolojik olarak her geçen gün ileriye gidiyoruz; ama manevi anlamda bir o kadar geriliyoruz. Çünkü ruhumuzu besleyecek, bizi insan kılacak şeylere yönelmiyoruz. Endüstriyel düzen, evimize kadar sokulmuş durumda. Artık yalnızca iş yerlerinde değil, evde de bir köleyiz. Sosyal medya, diziler, içerik üreticileri ve reklamlar eliyle beynimiz, arzularımız, zamanımız ipotek altında. Bu yüzden hayatımız ilerliyor gibi görünse de, her adım sancı dolu. Her adım biraz daha bizden uzak.

Ve bu yalnızca bir his değil; yapısal bir bozulmanın tezahürüdür.                                                              Ted Kaczynski, “Sanayi Toplumu ve Geleceği” adlı metninde bunu açıkça anlatır. Der ki: Modern insan, tatmini imkânsız ihtiyaçlar peşinde koşarken kendini kaybetmiştir. İnsani arzular üçe ayrılır:

1. Az çabayla tatmin edilenler.

2. Ciddi emekle tatmin edilenler.

3. Ne yapılırsa yapılsın tatmin edilemeyenler.

İşte güç süreci – yani insanın emek vererek bir şeye ulaşma, başarma, ruhsal olarak tatmin olma süreci – ikinci grupta gerçekleşir. İlkel insan, fiziksel ihtiyaçlarını büyük çabalarla karşılar; bu çaba onun doğallığını ve ruhsal bütünlüğünü korur. Modern insansa, kolayca tatmin edilen veya asla doyurulamayan ihtiyaçlar arasında sıkışmıştır.                                                                                      Statü, güzellik, popülerlik… Bunlar için verilen çaba güç sürecine hizmet etmez. Çünkü çoğu zaman bu çaba ya manipülasyonla yönlendirilmiştir ya da gerçek bir başarı değil, sadece onay alma hırsıyla örülmüştür.

Peki neden bu kadar koşuyoruz?                                                                                                             Çünkü bize koşmamız gerektiği söyleniyor. Pazarlama dünyası, insanların atalarından bile duymadığı arzuları üretir. İstemediğimiz şeyleri, istiyormuşuz gibi gösterir. Kazanmak zorundayız, çünkü kaybetmek bir eksikliktir. Tüketmek zorundayız, çünkü durmak ‘yetersizliktir’.              Kaczynski, geçmişte yaşadığı bir olayı aktarır: Bir yaz günü Chicago'da kapı kapı dolaşıp dergi aboneliği satmaları istenir. Fakat hiç kimse bir satış yapamaz. Denetçi olan adam dürüstçe şunu söyler:

“Bizim işimiz, insanlara istemedikleri şeyleri satmak.”                                                                            İşte modern dünyanın özeti budur. Reklamcılık bir ihtiyaç üretme sanatıdır. İnsanlara, ihtiyaçları olmayan şeyleri almak için nedenler yaratma sanatıdır.                                                                            Bu düzen, yalnızca ekonomik değil, psikolojik bir sistemdir. Ruhlarımızı, arzularımızı, zaman algımızı yeniden biçimlendirir. Ve en kötüsü: Tüm bunlar bize özgürlük diye sunulur. Oysa bu, modern bir köleliktir. Zincirler görünmezdir ama zihindedir.

Peki çözüm nedir?                                                                                                                                           Ted Kaczynski gibi sistemden kopup ormanın ortasında bir kulübeye mi kapanmalı? Toplumu bubi tuzaklarıyla cezalandırmak mı? Elbette hayır!                                                                                             Bu yol ne yalnız başarıya ulaşabilir, ne de ahlaki tutarlılıkla sürdürülebilir. Çünkü içinde öfke kadar çaresizlik, tepki kadar çelişki barındırır. Ve en önemlisi: Biz ancak teknolojiyi, yine onun sunduğu imkânlarla dönüştürebiliriz. Hayatın ve kâinatın karşısında insanın mutlak acziyetini anlamak, bizi yokluğa değil, hikmete ulaştırır.